จากการที่สหภาพแรงรัฐวิสาหกิจรถไฟแห่งประเทศไทย( รสก.รฟท.) ให้ข้อสังเกตและคัดค้านถึงเนื้อหาของร่างพ.ร.บ.ขนส่งทางรางในหลายประเด็น เช่น กำหนดให้กรมรางมีหน้าที่เกินขอบเขตจากการกำกับดูแล(regulator)และซับซ้อนกับหน่วยงานปฏิบัติ
เช่น ให้อำนาจและสิทธิ์ในการบริหารสิน ซึ่งไม่เป็นไปตามหลักการและเหตุผล และซ้ำซ้อนกับอำนาจของการรถไฟแห่งประเทศไทย(รฟท.) การขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย(รฟท.)ที่มี พ.ร.บ.ของหน่วยงานกำหนดไว้แล้ว
ดร. พิเชฐ คุณาธรรมรักษ์ รองอธิบดีกรมการขนส่งทางราง ชี้แจงถึงกรณีสหภาพแรงงานรัฐวิสาหกิจการรถไฟแห่งประเทศไทยให้ข้อสังเกตประเด็นเนื้อหาของร่างพ.ร.บ.ขนส่งทางราง พ.ศ…..และแสดงความเห็นคัดค้านมีดังต่อไปนี้ 1.การกำหนดบทบาทให้กรมการขนส่งทางราง (ขร.) ทำหน้าที่กำกับดูแลนโยบาย มาตรฐานความปลอดภัย การให้บริการ ค่าโดยสาร ด้านระบบราง เช่นเดียวกับกรมการขนส่ง ทางบก (ขบ.) ที่ทำหน้าที่เป็นหน่วยงานกำกับดูแลด้านขนส่งทางบก หรือ regulator แต่พบว่าเนื้อหารายละเอียดของร่าง พ.ร.บ.การขนส่งทางราง กลับให้กรมการขนส่งทางรางทำให้หน้าที่ เกินขอบเขตจากการกำกับดูแล เช่น มาตรา 9 มีอำนาจและสิทธิในการบริหารอสังหาริมทรัพย์ ซึ่งไม่เป็นไปตามหลักการและเหตุผล และซ้ำซ้อนกับอำนาจของ รฟท.ที่มีตาม พ.ร.บ.การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2494
ขร.ชี้แจงว่า ตามร่างมาตรา 9 กำหนดให้คณะกรรมการมีหน้าที่และอำนาจในอนุมาตรา (๓) เสนอแนวทางในการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์หรือทรัพย์สินอื่นที่ได้รับประโยชน์จากการประกอบกิจการขนส่งทางรางต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อให้ความเห็นชอบ ซึ่งจะเห็นได้ว่าเป็นการเสนอแนะแนวทางในเชิงนโยบายเมื่อคณะกรรมการนโยบายเห็นชอบแล้วจะส่งให้ ครม.พิจารณาให้ความเห็นชอบอีกครั้งหนึ่ง แล้วกำหนดเป็นนโยบายให้หน่วยงานที่ประกอบกิจการขนส่งทางรางที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของกรมการขนส่งทางรางปฏิบัติตามนโยบายต่อไป และกรมการขนส่งทางรางไม่ได้ดำเนินการเองแต่อย่างใด แต่จะกำกับดูแลให้หน่วยงานในภายใต้กำกับดูแลปฏิบัติตามนโยบายที่คณะกรรมการกำหนดและ ครม. ให้ความเห็นชอบแล้ว
2.ประเด็นการให้อำนาจและหน้าที่กรมการขนส่งราง ทับซ้อนกับการบริหารจัดการ รฟท. ตาม พ.ร.บ.การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2494 มาตรา 9 (2) เรื่องวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งรัฐวิสาหกิจ ที่ให้ รฟท.มีอำนาจในการดำเนินการให้ได้ซึ่งกรรมสิทธิ์ที่ดิน และดำเนินการเกี่ยวกับทรัพย์สินใดๆ กับ ร่าง พ.ร.บ.การขนส่งทางราง มาตรา13, 15, 16 ที่ให้กรมการขนส่งทางราง สำรวจเส้นทางและนำเสนอโครงการ และร่าง พ.ร.บ.การขนส่งทางราง มาตรา 25 ให้อำนาจกรมการขนส่งทางรางเวนคืนที่ดิน ซึ่งไม่ใช่หน้าที่ของหน่วยงานกำกับดูแลแต่อย่างใด
ขร.ชี้แจงว่า ในการเสนอโครงการของคณะกรรมการนโยบายขนส่งทางรางต่อ ครม.เมื่อร่างพ.ร.บ.ประกาศใช้บังคับแล้ว หากเป็นโครงการที่มอบหมายให้หน่วยงานภายใต้การกำกับดูแลของกรมการขนส่งทางราง ที่เป็นหน่วยงานของรัฐ เช่น รฟม.รฟท. และ กทม.ทั้งสามเป็นหน่วยงานของรัฐและมีกฎหมายจัดตั้งหรือกฎหมายเฉพาะของหน่วยนั้นๆ ให้อำนาจหน้าที่ในการเวนคืนหรือจัดหาที่ดินให้ได้มาเพื่อดำเนินการจัดทำโครงการได้อยู่แล้ว ซึ่งร่าง พ.ร.บ.รางฯ ไม่ได้ขัดหรือแย้งกับกฎหมายและอำนาจหน้าที่ของทั้งสามหน่วยงานแต่อย่างใด
ตามเจตนารมณ์ที่ร่างมาตรา 26 ไว้ในกรณีโครงการที่คณะกรรมการนโยบายขนส่งทางราง เสนอต่อ ครม.และ ครม.พิจารณาเห็นชอบให้ ขร. ดำเนินการร่วมกับเอกชน ซึ่งเอกชนไม่สามารถใช้อำนาจรัฐในการเวนคืนหรือได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ในการดำเนินโครงการ กรมการขนส่งทางรางในฐานะหน่วยงานที่กำหนดนโยบายและแผนงานโครงการที่จะดำเนินโครงการขนส่งทางราง ควรจะมีหน้าที่และอำนาจในการเวนคืนหรือให้ได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ เพื่อให้การดำเนินโครงการของเอกชนที่เข้ามาดำเนินโครงการ ตามนโยบายขนส่งทางรางสำเร็จลุล่วงไป
เช่นเดียวกับ กรมการขนส่งทางบกที่เป็นหน่วยงานกำกับดูแลการขนส่งทางบก ก็มีอำนาจเวนคืนอสังหาริมทรัพย์เพื่อนำมาดำเนินการตามภารกิจของหน่วยงานให้สำเร็จลุล่วง โดยอาศัยอำนาจตามมาตรา 37 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และ พ.ร.บ.ว่าด้วยการเวนคืนและการได้มา ซึ่งอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ 2562 ซึ่งไม่ว่าจะกำหนดหน้าที่และอำนาจในการเวนคืนหรือการได้มา ซึ่งอสังหาริมทรัพย์ไว้ในกฎหมายใด หน่วยงานที่มีหน้าที่และอำนาจในการกำกับดูแล เช่น คณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน คณะกรรมการกิจการกระจายเสียงกิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ กรมการขนส่งทางบก กรมเจ้าท่า เป็นต้น มีหน้าที่และอำนาจในการเวนคืนหรือการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ เพื่อสนับสนุนภารกิจในด้านต่างๆของหน่วยงานนั้น กรมการขนส่งทางรางก็เช่นเดียวกัน มีภารกิจที่จะต้องดำเนินการตามนโยบายและแผนการขนส่งทางราง จึงมีความจำเป็นที่จะต้องเวนคืนหรือการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ เพื่อสนับสนุนการประกอบกิจการขนส่งทางรางเท่าที่จำเป็นและต้องกระทบกับสิทธิของพี่น้องประชาชนน้อยที่สุด
